"فرسودگی از شفقت"
(Compassion Fatigue)

فرسودگی از شفقت، که به آن "سندرم فرسودگی از شفقت" یا "سندرم خستگی از همدلی" نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که در آن افراد به دلیل قرار گرفتن مداوم در معرض رنج و درد دیگران، دچار فرسودگی عاطفی، روانی و حتی جسمی می‌شوند.
این پدیده اغلب در میان متخصصان حوزه سلامت روان مانند روانشناسان، مددکاران اجتماعی، پرستاران و پزشکان دیده می‌شود که به طور روزانه با افراد آسیب‌دیده و متأثر از تروماها  کار می‌کنند.
با این حال، فرسودگی از شفقت می‌تواند برای هر فردی که به طور مداوم با افراد رنج‌دیده در ارتباط است، مانند اعضای خانواده افراد بیمار، داوطلبان سازمان‌های خیریه و حتی افراد بسیار همدل،  رخ دهد.

برخی از علائم فرسودگی از شفقت:

✅ خستگی عاطفی و روانی:  احساس فرسودگی، پوچی، ناامیدی و بی‌انگیزی
✅ کاهش همدلی:  ناتوانی در درک و احساس همدلی عمیق با دیگران
✅ تحریک‌پذیری و پرخاشگری:  افزایش عصبانیت، بی‌صبری و رفتارهای تهاجمی
✅ عدم رضایت حرفه‌ای
✅ مشکلات تمرکز:  عدم توانایی در تمرکز و به خاطر سپردن اطلاعات
✅ مشکلات خواب:  بی‌خوابی، خواب آشفته و کابوس دیدن
✅ علائم جسمانی، نظیر سردرد، درد عضلات، ضعف و خستگی جسمی

دلایل فرسودگی از شفقت:

  1. همذات‌پنداری بیش از حد:  درمانگران و سایر متخصصان حوزه سلامت روان، در معرض حجم بالایی از رنج و درد انسان‌ها قرار دارند.  همذات‌پنداری عمیق با مراجعان،  می‌تواند منجر به غرقگی در احساسات ناخوشایند و طاقت‌فرسا شود و به مرور زمان به فرسودگی از شفقت بیانجامد.

2. احساس درماندگی:  در برخی موارد، متخصصان ممکن است در قبال رنج بیماران خود احساس درماندگی و ناتوانی در کمک به آنها داشته باشند. این احساس می‌تواند منجر به ناامیدی، سرخوردگی و در نهایت فرسودگی از شفقت شود.

3. فقدان مراقبت از خود:  متخصصان حوزه سلامت روان به دلیل ماهیت شغلی خود،  اغلب در معرض خطر غفلت از نیازهای خود قرار دارند.  عدم توجه به مراقبت از خود مانند خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش و فعالیت‌های تفریحی، می‌تواند ذخایر عاطفی و روانی آنها را تحلیل برده و به فرسودگی از شفقت دامن بزند.

4. فقدان حمایت اجتماعی:  کار در تنهایی و بدون حمایت کافی از سوی همکاران یا سوپروایزرها می‌تواند احساس انزوا و ناامیدی را در متخصصان ایجاد کند.  فقدان حمایت اجتماعی می‌تواند  مقابله با فرسودگی از شفقت را دشوارتر کرده و به تشدید آن منجر شود.

5. مسائل شخصی حل‌نشده:  تجربیات و مشکلات شخصی حل‌نشده در گذشته،  می‌تواند فرد را در برابر فرسودگی از شفقت آسیب‌پذیرتر کند.  به عنوان مثال،  کسی که در گذشته با تجربه سوء استفاده یا رهاشدگی مواجه بوده،  ممکن است در هنگام همذات‌پنداری با  مشابه،  به طور قابل توجهی تحت تأثیر عواطف ناخوشایند  قرار گیرد.

6. محیط کار ناسالم:  شرایط کاری نامناسب مانند ساعات کاری طولانی، حجم بالای کار، کمبود منابع و فشار از سوی کارفرما یا سازمان،  می‌تواند به طور قابل توجهی به استرس و فرسودگی از
شفقت را در متخصصان دامن بزن.

راه‌های تعدیل فرسودگی از شفقت:

دریافت مراقبت حرفه‌ای:  از متخصصان حوزه سلامت روان کمک بگیرید و در صورتی که خود در این حوزه تخصصی دارید باز هم با درمانگر و سوپروایزر خود در این مورد گفت‌وگو کنید.

مراقبت از خود:  به سلامت جسمی و روانی خود با خواب کافی، تغذیه سالم، ورزش، انجام تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا و امور تفریحی، توجه کنید.

ایجاد تعادل بین کار و زندگی: زمانی مشخص برای کار کردن در نظر بگیرید و آن را از زمان شخصی و خانوادگی تفکیک کنید.

حمایت اجتماعی: با همکاران، دوستان و اعضای خانواده برای دریافت حمایت عاطفی و گفت‌وگو در مورد تجربه‌هایتان در ارتباط باشید.

مرزبندی: نیاز است به تدریج مرزبندی کافی بین روان خود و دیگران را فرابگیرید و درونی کنید تا بتوانید از درهم‌آمیختن بیش از حد با عواطف ناخوشایند دیگران پیشگیری کنید.