وقتی تداعی، با نغمه آمیخته می‌شود...

آیا ممکن است موسیقی به خاطرات‌مان رنگی تازه ببخشد؟

پژوهشی جدید در مؤسسه فناوری جورجیا با بهره‌گیری از تصویربرداری مغزی پاسخ داد:
بله، موسیقی ممکن است حتی معنای یک خاطره را دگرگون کند.
در این مطالعه، افراد ابتدا داستان‌هایی خنثی را به ذهن سپردند.
روز بعد، همان داستان‌ها را در حالی به یاد آوردند که قطعات موسیقی‌ای با بار عاطفی در گوششان پخش می‌شد— بعضی شاد، بعضی غمگین.

یک روز بعد، آن خاطرات را دوباره و این‌بار بدون موسیقی بازخوانی کردند.
شگفت‌انگیز بود:
خاطرات، حال‌وهوایی تازه گرفته بودند—همسو با موسیقی‌ای که روز قبل شنیده بودند.
مثلاً داستانی که در ابتدا خنثی بود،
با موسیقی غمگین، اندوهناک‌تر به یاد آمد و با موسیقی شاد، امیدوارانه‌تر و دلگرم‌کننده‌تر.

اما همه چیز فقط در ذهن نبود. fMRI نشان داد که نواحی‌ای چون آمیگدالا و هیپوکامپ— مراکز مرتبط با هیجانات و حافظه—در حین یادآوری موسیقایی فعال‌تر شده‌اند و ارتباط عصبی میان آمیگدالا با قشر پیش‌پیشانی و همین‌طور قشرهای مغزیِ مرتبط با بینایی نیز تقویت شد؛
یعنی موسیقی، نه‌فقط احساس، بلکه تصور ما از یک خاطره را می‌تواند بازآفرینی کند.

خاطرات قصه‌های بسته نیستند.
هر بار که آن‌ها را می‌خوانیم، چیزی در آن‌ها ممکن است تغییر کند و موسیقی می‌تواند ویرایش‌گرِ ماهری باشد.

برای روان‌درمانگران، این یافته‌ها الهام‌بخش‌اند:
شاید بشود با انتخاب موسیقی مناسب،
التیام خاطرات دردناک را آغاز کرد،
نه فقط از راه کلام، که از راه نغمه‌.

منبع برای مطالعه بیشتر:

Ren, Y., Mehdizadeh, S. K., Leslie, G., & Brown, T. (2024). Affective music during episodic memory recollection modulates subsequent false emotional memory traces: an fMRI study. Cognitive, affective & behavioral neuroscience, 24(5), 912–930. https://doi.org/10.3758/s13415-024-01200-0