با خود فکر میکنید که چرا اخیراً بیشتر اوقات خود را در تختخواب میگذرانید؟ احساس میکنید که اخیراً کار زیادی انجام ندادهاید، به راحتی خسته میشوید و حوصله انجام کاری را ندارید؟
آیا به رفتارهایتان تنها به چشم تنبلی نگاه میکنید و نه چیز دیگر؟
در واقع همپوشانی زیادی بین تنبلی و فرسودگی وجود دارد که گاهی تمایز میان این دو را دشوار میکند.
فرسودگی به تحلیل قوای روانی گفته میشود و واکنشی در برابر فشار روانی طولانی مدت یا مزمن است که همراه با ناتوانی در کنار آمدن با آن است.
شش نشانه گویا وجود دارد که آنچه تجربه میکنید تنبلی نیست بلکه فرسودگی است:
- قبلاً انگیزه داشتید
تنبلی یک ویژگی شخصیتی است و ویژگی های شخصیتی در طول زمان پایدار هستند. یک فرد تنبل احساس نمیکند باید تلاش بیشتری کند. اگر قبلاً با انگیزه بودید و در زمینههای خاصی موفقهای نسبی را کسب کردهاید و به تازگی بیانگیزه و بیرمق شدهاید، احتمالش بیشتر است که از فرسودگی رنج ببرید.
- از مراقبت از خود غافل شدید
یکی از غمگینکنندهترین نشانههای هشدار فرسودگی این است که فرد شروع به بیتوجهی به مراقبت از خود میکند و از نظر اجتماعی از دیگران کنارهگیری میکند. گاه حتی ممکن است تغییراتی در الگوی خواب و غذای او نیز مشاهده شود. بارزترین تفاوت آن با تنبلی این است که فرد همیشه اینگونه نبوده است در حالی که در تنبلی الگوی ثابتی از بیتوجهی به مراقبت از خود دیده میشود.
- احساس میکنید از همه چیز قطع شدهاید
آیا مدام این احساس را دارید که از خود واقعیتان جدا شدهاید یا همهچیز برای شما طوری تجربه میشود انگار که روی حالت خودکار قرار دارید؟
احساس گسست از خود یکی از نشانههای فرسودگی میتواند باشد. گاهی این احساس گسست از خود میتواند با بیحسی عاطفی و یا احساس پوچی همراه باشد.
- قبلاً پرشور و اشتیاق بودهاید
تفاوت بین تنبلی و فرسودگی به این برمیگردد که در فرسودگی فرد قبلاً فعالیتهایی را داشت که برایش لذتبخش بود اما اکنون به آن فعالیتها علاقمند نیست و چه بسا از انجام آن تنفر دارد.
- بدخلق و تحریکپذیر شدید
احساس میکنید اینروزها به راحتی از دست دیگران دلخور میشوید و یا هیجاناتتان خارج از کنترلتان عمل میکنند و نمیدانید چرا؟ تحریکپذیری یکی از نشانههای شایع فرسودگی است .
- فرسودگی طی مراحلی اتفاق میافتد
تمام نشانههایی که نام بردیم اعم از دست دادن علاقه و انگیزه، عدم مراقبت کافی از خود و کنارهگیری از دیگران یک شبه اتفاق نمیافتد. مطالعات نشان داده که فرسودگی در ۵ مرحله رخ میدهد که هریک با شدت و درجه وخامت متفاوتی همراه است.
ادامه نشانههای فرسودگی عموماً به اضطراب و افسردگی ختم میشود. بنابراین اگر از فرسودگی رنج میبرید به یک متخصص روانشناس مراجعه کنید و با او صحبت کنید. درمان فرسودگی در مراحل اولیه مانند هر اختلال دیگری در ما کار راحتتری است.